Zasady ruchu rowerów i motorowerów na drogach publicznych i w strefach zamieszkania reguluje ustawa Prawo o ruchu drogowym. Uprawnienia strażników miejskich do kontroli ruchu motorowerów i rowerów są w art. 129b ust. 2 pkt. 2 ppkt. b tejże ustawy.
Przestrzeganie przepisów zawartych w tym akcie prawnym jest bardzo ważne - zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy liczba samochodów poruszających się po drogach jest bardzo duża, co powoduje zwiększenie zagrożenia dla wszystkich uczestników ruchu - z tego właśnie powodu strażnicy miejscy (i nie tylko) kładą duży nacisk na egzekwowanie przestrzegania przez obywateli przepisów prawa o ruchu drogowym.
Prawo o ruchu drogowym nie zostało stworzone po to, by ograniczyć Twoją wolność, lecz aby zwiększyć bezpieczeństwo Twoje i innych uczestników ruchu oraz ułatwić korzystanie z dróg wszystkim, którzy się po nich poruszają.
W artykule 2 wspomnianej ustawy znajdują się definicje roweru i motoroweru:
* ust.47: rower - pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem
* ust.46: motorower - pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h
Ważny zapis znajduje się w tym samym artykule, w ust. 18 - mówi on, że za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej, co powoduje, że osoba spełniająca wymienione warunki sposób jest traktowana jako pieszy, czyli obowiązują ją przepisy przewidziane dla ruchu pieszych
Ponadto warto wiedzieć, że jako motorower może być również zarejestrowany quad pod warunkiem, że spełnia definicję motoroweru odnośnie pojemności silnika i osiąganej prędkości - wtedy kierowca takiego pojazdu jest traktowany jak osoba kierująca motorowerem.
Kierowców rowerów i motorowerów obowiązują zasady opisane dla ruchu innych pojazdów w prawie o ruchu drogowym. Warto też pamiętać, że rowerzystów i motorowerzystów - tak samo jak kierowców innych pojazdów - dotyczy art. 87 kodeksu wykroczeń (*) i art. 178a kodeksu karnego (**). Przepisy szczególne dotyczące kierowców rowerów i motorowerów znajdują się w artykule 33 oddziału 11 rozdziału 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym i są one następujące:
1. 1. Kierujący rowerem jednośladowym jest obowiązany korzystać z drogi dla rowerów lub z drogi dla rowerów i pieszych. Kierujący rowerem, korzystając z drogi dla rowerów i pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
2. 1a. W razie braku drogi dla rowerów lub drogi dla rowerów i pieszych kierujący rowerem jednośladowym jest obowiązany korzystać z pobocza, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 5 (Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.), a jeżeli nie jest to możliwe - z jezdni.
3. 2. Dziecko w wieku do 7 lat może być przewożone na rowerze, pod warunkiem że jest ono umieszczone na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę.
4. 3. Kierującemu rowerem lub motorowerem zabrania się:
1. jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu;
2. jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach;
3. czepiania się pojazdów.
5. 4. Na przejeździe dla rowerzystów, kierującemu rowerem zabrania się:
1. wjeżdżania bezpośrednio przed jadący pojazd;
2. zwalniania lub zatrzymywania się bez uzasadnionej przyczyny.
6. 5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego rowerem jednośladowym jest dozwolone wyjątkowo, gdy:
1. opiekuje się on osobą w wieku do lat 10 kierującą rowerem lub
2. szerokość chodnika wzdłuż drogi, po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h, wynosi co najmniej 2 metry i brakuje wydzielonej drogi dla rowerów.
7. 6. Kierujący rowerem, korzystając z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli, zachować szczególną ostrożność i ustępować miejsca pieszym.
8. 7. Kierujący rowerem może jechać lewą stroną jezdni na zasadach określonych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust. 1-3, jeżeli opiekuje się on osobą kierującą rowerem w wieku do lat 10.
(*)Art. 87. kodeksu wykroczeń
§ 1. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych
§ 1a. Tej samej karze podlega, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd niż określony w § 1. § 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu inny pojazd niż określony w § 1, podlega karze aresztu do 14 dni albo karze grzywny.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów.
§ 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1a lub 2 można orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż określone w § 1.
(**) Art. 178a. kodeksu karnego
§ 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
W artykule 46 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zawarto definicje "stanu po użyciu alkoholu" oraz "stanu nietrzeźwości" - są one następujące:
1. Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1. stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
2. obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3
2. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
1. stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
2. obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Apelujemy do wszystkich osób poruszających się na rowerach po drogach, aby zadbali o to, by być widocznym na drodze. Zapadający zmrok, opady deszczu lub śniegu, mgła itp. powodują, że rowerzyści - zwłaszcza ubrani w ciemne ubrania - są mało widoczni na drodze. Dlatego właśnie każdy rowerzysta, a zwłaszcza dziecko, który porusza się w takich warunkach, szczególnie w miejscach słabo oświetlonych, powinien - dla własnego bezpieczeństwa - posiadać elementy odblaskowe (np. kamizelki, paski naszyte na ubranie): pozwoli to kierowcom innych pojazdów odpowiednio wcześnie dostrzec rowerzystę, co z pewnością przyczyni się do uniknięcia wielu tragedii.